De gevolgen van klimaatverandering worden steeds zichtbaarder en voelbaarder. Dit levert ons nieuwe uitdagingen op. Want: kunnen er nog overal woningen gebouwd worden door de stijgende zeespiegel en de dalende (veen)bodem? Hoe bouwen we klimaatbestendig? Hoe zien woningen en bedrijfslocaties van de toekomst eruit? Alle kennis op dit vlak is welkom. Zo is Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR) nauw betrokken bij het MIRT onderzoek A-12 zone en trad ze onlangs toe tot het Strategieteam van U Ned.

De beelden van het hoge water afgelopen winter staat bij velen nog op het netvlies. Dries: “We krijgen steeds vaker te maken met extremere weersomstandigheden. Het gaat om perioden van extreme regenval afgewisseld met droogte. Door die extremen wordt het een uitdaging om water vast te houden en water af te voeren. Het vraagt veel van ons waterbeheer.” Susanne vult aan: “Door de klimaatverandering komt er een einde aan de technische maakbaarheid van het watersysteem. Er is meer fysieke ruimte nodig om het water vast te houden. Ook moeten we bij locatiekeuzes en inrichting van nieuwbouwlocaties het landschap beter lezen. Anders wentelen we de schade als gevolg van wateroverlast en droogte af op toekomstige generaties. Een lastige puzzel overigens in een volgebouwd land als Nederland.”

Drijvend bouwen
Maar het hoeft andere ontwikkelingen niet in de weg te staan. “Er zijn al heel goede voorbeelden waarbij woningbouw meebeweegt met het water. Denk aan Het Eilandenrijk in het Utrechtse Terwijde waar tientallen hoogwaardige drijvende waterwoningen zijn gebouwd. Daarnaast staat in onderzoeken naar woningbouw ‘klimaatrobuust bouwen’ steeds meer centraal”, aldus Dries. Wordt het bouwen van huizen hiermee duurder?  Susanne: “Wij zeggen, denk niet meer in een business case, maar in een value case. Op de korte termijn liggen investeringskosten voor het bouwen hoger, maar op lange termijn bezien is innovatief bouwen financieel gezien aantrekkelijker. Woningen staan er minimaal voor honderd jaar. Je kunt het in die zin maar één keer goed doen. Een traditioneel gebouwd huis op een locatie onder zeeniveau, kan op termijn minder waard worden.” Als voorbeeld noemt Dries ‘Veenetië’, een onderzoek naar de haalbaarheid van drijvend bouwen in veenweidegebied. In het onderzoek wordt drijvend bouwen afgezet tegen traditioneel bouwen.

Klimaatlabels
Het besef dat het anders moet, dringt steeds meer door. “Denk aan het voorgestelde klimaatlabel door ING, ABN Amro en Rabobank. Zij bepleiten dat elke woning in Nederland een klimaatlabel moet krijgen dat inzicht geeft in het risico op schade veroorzaakt door klimaatverandering zoals overstroming of droogte.

Verder heeft HDSR samen met de Utrechtse waterpartners een geschiktheidskaart voor nieuwe woon- en werklocaties ontwikkeld. Deze kaart vormt de ruimtelijke vertaalslag van het principe ‘water en bodem sturend’. Hierop zie je heel duidelijk dat voor laaggelegen polders een ‘nee, tenzij klimaat- en bodemdalingsbestendig’ geldt. In de rapportage bij de Geschiktheidskaart zijn ook handelingsperspectieven gepresenteerd met klimaatadaptieve bouwmethoden. Dries en Susanne besluiten: “Het daagt ons als gezamenlijke overheden uit om tot verstandige visies en plannen te komen voor de lange termijn, zodat we de beste keuzes maken voor nu én toekomstige generaties!”

Meer lezen over dit onderwerp?
> Veenetië, een onderzoek naar de haalbaarheid van drijvend bouwen in veenweidegebied | Slappe Bodem
> De rol van het waterschap en de potentie van drijvend bouwen
> Geschiktheidskaart voor nieuwe woon- en werklocaties - HDSR