Merwedekanaalzone: op weg naar een bijzondere stadswijk

12-02-2020 3425 keer bekeken

In de onderzoeken en maatregelen van U Ned gaat het vaak over de Merwedekanaalzone, een grote woningbouwlocatie in Utrecht Zuidwest. Begin januari werden de plannen voor het gebied gepresenteerd.

Het tweede deel van de omgevingsvisie voor de hele zone én het voorlopig ontwerp stedenbouwkundig plan voor de nieuwe stadswijk Merwede zijn nu voor iedereen in te zien. Marcel Haak is vanuit de gemeente Utrecht betrokken als projectmanager en neemt ons mee in de plannen voor deze bijzondere stadswijk.

Utrecht in transitie

Om te begrijpen waarom er middenin Utrecht een geheel nieuwe stadswijk gebouwd gaat worden, geeft Marcel aan dat we een paar stappen terug moeten doen. “Utrecht heeft een enorme aantrekkingskracht. Toen ik hier begin jaren 90 studeerde, woonden er zo’n 230.000 mensen. In 2040 zullen dat er meer dan 450.000 zijn, bijna een verdubbeling in 50 jaar. Utrecht is dus een stedelijke schaalsprong aan het maken. Daarom heb ik 4 jaar geleden na 16 jaar als projectmanager bij de gemeente Amsterdam ook besloten om de switch naar Utrecht te maken. We zitten hier middenin een grote transitie en dat brengt fascinerende vraagstukken met zich mee.”

Verdichting

“Met de Ruimtelijke Strategie Utrecht heeft de gemeente in 2016 gekozen voor groei. Daarbij is expliciet de keuze gemaakt om te verdichten. Dat betekent dat Utrecht niet steeds verder wordt uitgebouwd langs de randen en buitengebieden, maar dat we kijken naar locaties binnen de stad. Dat is vooral een kwestie van het slimmer benutten en herontwikkelen van bestaande plekken. Neem de Merwedekanaalzone. Van oudsher een industriegebied naast het Merwedekanaal, dat Utrecht met Noord-Holland en de Merwede bij Gorinchem verbond en later ook met Amsterdam via het Amsterdam-Rijnkanaal. En nu een woningbouwlocatie middenin de stad. Uiteindelijk moeten hier 10.000 woningen komen, waarvan er 1.500 al gerealiseerd zijn. Onder andere in City Campus Max, met bijna 1.000 appartementen voor studenten en starters.”

Een stadswijk voor iedereen

Begin januari hebben we de omgevingsvisie deel 2 en het voorlopig ontwerp stedenbouwkundig plan gepresenteerd voor Merwede – het gebied van de Merwedekanaalzone dat ligt tussen de Koningin Wilhelminalaan en de Beneluxlaan. De ambities in de omgevingsvisie zijn groot en zijn verder uitgewerkt in het stedenbouwkundige plan Merwede. We combineren veel woningen op weinig oppervlakte met een hoogwaardige openbare ruimte en veel voorzieningen op loopafstand. Het uitgangspunt is dat we een groene, diverse stadswijk bouwen. Een plek waar je niet alleen woont, maar ook naar school kunt, een terrasje pakt, naar de huisarts gaat of wandelt door het park. Het wordt een wijk voor iedereen, die kiest voor een wijk waarbij de auto een stapje terug doet en de mobiliteit meer gericht is op lopen, fietsen en OV. Jongeren, ouderen en gezinnen en bewoners met verschillende inkomens moeten hier een plekje kunnen vinden. Ook zal het een duurzame wijk zijn. Een ondergrondse warmte-koudeopslag maakt gebruik van het water uit het Merwedekanaal om de wijk te verwarmen en verkoelen. En op alle daken komen zonnepanelen te liggen.”

Bereikbaarheid

“Een grote uitdaging is de bereikbaarheid van de Merwedekanaalzone. De groei van deze wijk gaat logischerwijs zorgen voor meer reizigersstromen en daar moet je op anticiperen. Verkeersprognoses laten zien dat zo’n 80% van de verplaatsingen van en naar de Merwedekanaalzone binnen 15 kilometer blijft; afstanden die prima te bereiken zijn zonder auto. We zetten dan ook in op een autoluwe en in Merwede zelfs autovrije wijk. Lopen, fietsen en OV-gebruik stimuleren we op allerlei manieren. Bijvoorbeeld door voorzieningen in de buurt aan te bieden, maar ook met makkelijk bereikbare stallingsruimtes voor fietsen op de begane grond van de bouwblokken. Voor een beperkt aantal inwoners komen er parkeerplekken voor privéauto’s, maar we zetten sterk in op deelmobiliteit zoals deelauto’s en deel fietsen.”

Merwedekanaalzone en U Ned

“Natuurlijk kunnen we binnen de Merwedekanaalzone niet alle bereikbaarheidsproblematiek zelf oplossen. Daarom is het belangrijk dat er programma’s als U Ned zijn, die de hele regio onder de loep nemen. Als we willen dat inwoners van deze wijk vooral reizen met fiets en OV, vraagt dat iets van de infrastructuur in de hele omgeving. De relatie tussen wijk, stad en omgeving gaat overigens verder dan mobiliteit. Binnen de gemeente Utrecht hanteren we bijvoorbeeld een norm voor het aantal sportvelden per aantal inwoners. Maar in Merwedekanaalzone is hier simpelweg geen plek voor. Het blijft dus belangrijk om de nieuwe wijk in het grotere geheel te bekijken.”

Het vervolg

“De presentatie van de omgevingsvisie en het voorlopige stedenbouwkundig plan voor de Merwede is voor ons een grote mijlpaal. We hebben het stedenbouwkundig plan niet alleen opgesteld, maar samen met 10 grondeigenaren die allemaal een stukje Merwede bezitten. Dankzij de samenwerking kan het terrein van 24 hectare als één geheel worden ontwikkeld in plaats van dat dat per plot gebeurt. Dat is best bijzonder en zeker niet vanzelfsprekend. Nu gaan we de fase in dat er inspraak op de plannen mogelijk is. Rond de zomer zijn de plannen definitief en worden ze voorgelegd aan de gemeenteraad. We streven ernaar om in 2022 te beginnen met de bouw in Merwede. En als alles meezit, verwelkomen we in 2024 de eerste bewoners.”

In het programma U Ned werken het Rijk, de Provincie Utrecht en de regio aan een gezonde groei van de regio Utrecht.

Archief

Cookie-instellingen